Vật Lại oai hùng

Nói đến truyền thống đấu tranh cách mạng kiên cường của quân và dân huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội trong kháng chiến chống thực dân Pháp, không thể không nhắc đến tinh thần chiến đấu dũng cảm, gan dạ của nhân dân và LLVT xã Vật Lại. Chỉ trong vòng chưa đầy 3 tháng (từ 28/11/1948 đến 19/2/1949), dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền,  LLVT và nhân dân địa phương đã phối hợp với bộ đội chủ lực đánh lui nhiều trận càn lớn của giặc, tiêu diệt 322 tên địch, phá hủy 3 súng trung liên, thu hồi hàng tấn quân trang, quân dụng, đạn dược, thuốc men.

Cầu Giải, nơi du kích xã Vật Lại chặn đánh quân Pháp.

Ngày 28/11/1948, giặc Pháp tấn công làng kháng chiến Vật Lại. Lực lượng địch có 80 tên lính Âu Phi từ xã Phú Châu qua Quảng Oai, vào Chùa Cao, Gò Dâu, tiến sang đồi Đẵm và đặt sở chỉ huy tại đây. 9 giờ 30 phút, địch dùng súng cối, trung liên, súng trường bắn vào các xóm. Tổ du kích bố trí ở đây giật mìn diệt 3 tên địch, phá hỏng 1 súng trung liên. Địch rút vào Đình Cả để tránh mìn, bắn yểm hộ cho một số tên bò ra lấy xác đồng bọn. Ta dùng súng trong lũy bắn ra, tiêu diệt 4 tên địch. Ở một hướng khác, địch xông vào phá lũy, ta giật mìn và nổ súng, 5 tên địch nữa tan xác. Lực lượng địch chùn lại, dùng súng cối bắn vào lũy tre ven làng. Tới 11 giờ, địch không vào làng được, đành rút lui, mang theo xác chết và lính bị thương. Kết quả trận này, ta loại khỏi vòng chiến đấu 12 tên địch.

 Sau trận chiến đấu ngày 28/11, làng kháng chiến Vật Lại vẫn kiên cường đứng vững. Chiến thắng đã làm cho nhân dân Vật Lại phấn khởi, tin tưởng, cùng dân quân du kích ra sức xây đắp cho làng kháng chiến kiên cố. Để tăng cường sức mạnh chiến đấu cho Vật Lại, huyện đội Quảng Oai đã trang bị thêm 60 lựu đạn, 500 viên đạn súng trường và một số mìn muỗi, tăng cường 12 bộ đội xuống giúp địa phương. 

11 giờ  ngày 23/12/1948, 2 đại đội địch từ vị trí Phú Xuyên, 1 đại đội từ vị trí Trung Hà, tiến đánh Vật Lại lần 2. Tới 12 giờ trưa, địch đã dàn quân xong ở các đồi xung quanh. Được hỏa lực yểm hộ, bộ binh địch từ các hướng đồng loạt xông vào. Đi đầu là 2 trung đội lê dương và da đen mở đường. Địch vào gần lũy ta đồng loạt nổ súng, giật các ổ mìn, từng tốp địch đổ xuống. Đợt xung phong đầu tiên của địch bị bẻ gẫy. Bên trong làng, nhờ có các chiến hào kiên cố, nên mặc dù đạn địch bắn như mưa, các chiến sỹ vẫn bình tĩnh nhằm vào đám bộ binh địch để tiêu diệt. Cứ như vậy lực lượng ta đã bẻ gãy 4 đợt xung phong của địch. Biết không thể đột phá nổi, địch gọi pháo từ Trung Hà và thị xã Sơn Tây bắn yểm trợ. Khoảng 17 giờ 30, địch phải cho 2 xe tăng từ Chùa Cao sang, bắn mãnh liệt vào lũy, yểm hộ cho lực lượng bộ binh theo sau nhặt xác. Trận này địch chết và bị thương 70 tên.

Ngay sau thắng lợi đó, xã Vật Lại đã thành lập “ Đội quyết tử quân” gồm 13 người khỏe mạnh, dũng cảm nhất, trong đó có 5 đảng viên làm nòng cốt  do đồng chí Chu Danh Lộc, 1 đảng viên ưu tú, chi ủy viên làm đội trưởng. Chi ủy cũng kết nạp thêm 4 đảng viên nữa trong lực lượng dân quân du kích vào đội.

Trước hai lần thất bại, 5 giờ sáng ngày 19-1-1949, một đoàn xe cơ giới của địch gồm 30 chiếc xe chở đầy quân vào phố huyện Quảng Oai, chúng rải quân từ đây lên Vật Phụ, phối hợp với cánh quân từ Trung Hà xuống. Tổng số tới hàng ngàn tên lính Âu Phi, với các vũ khí hiện đại được tăng cường thêm như bazoca, ĐKZ và cối 81. Từ đường  11A, địch chia làm 3 mũi tiến vào bao vây kín cả 4 mặt làng Vật Lại.

Các toán địch mới tới mép đường hoặc ven lũy là bị mìn, lựu đạn, súng trường, súng bắn chim của dân quân du kích đánh bật trở lại. Tới 11 giờ trưa, ta đã bẻ gãy 7 đợt xung phong của địch. Chúng cầu cứu pháo binh, điều 4 xe tăng từ đường 11A vào yểm hộ cho bộ binh xung phong. Cuộc chiến đấu diễn ra quyết liệt trên bờ lũy. Đến chiều tối, địch thiệt hại nặng, biết không thể xông vào làng được nữa, đành rút lui. Kết quả trận này địch bị tiêu diệt 120 tên. Khi rút chạy chúng còn bỏ lại hàng tấn quân trang, quân dụng. Chiến thắng thứ 3  của quân và dân Vật Lại trước lực lượng địch đông gấp nhiều lần, trang bị mạnh hơn, là niềm tự hào, tăng thêm sức mạnh cho địa phương  quyết tâm đánh thắng giặc Pháp, bảo vệ quê hương.

Sau 3 lần thất bại, địch tiếp tục mở trận đánh thứ 4 vào làng kháng chiến Vật Lại. 7 giờ sáng ngày 19/02/1949, một đoàn cơ giới địch gồm nhiều xe chở lính Âu Phi cơ động từ hướng thị xa Sơn Tây lên, đổ quân dọc đường 11A từ phố huyện Quảng Oai lên ngã ba Đồng Bảng, phối hợp với 2 cánh quân của chúng ở Trung Hà xuống và Vô Khuy ra, tất cả có 2.000 tên, 8 xe tăng. Cũng như lần trước, trước khi phá lũy, chúng cho máy bay và pháo binh bắn phá dữ dội vào làng. Từ 8 giờ đến 11 giờ, lực lượng ta đã đẩy lùi hàng chục đợt tấn công của địch. Tuy nhiên trong trận này địch đã huy động quân số đông và nhiều vũ khí, chúng đánh từng xóm một. Đến 5h chiều ngày 19/02/1949, sức chiến đấu của ta bị địch dập tắt. Địch rút quân ra ngoài làng mang theo 120 xác chết.

Lịch sử đã ghi công, Vật Lại oai hùng luôn là một điểm sáng của quân và dân Ba Vì trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Trần Phương