Đồng chí Lương Khánh Thiện-Nhà cách mạng sáng ngời khí phách kiên trung với Tổ quốc

QPTĐ-Đồng chí Lương Khánh Thiện (tên khác là Phương, Lang già, Ba già) sinh ngày 13/10/1903, trong một gia đình nhà nho nghèo tại thôn Mễ Thượng, xã Mễ Tràng, tổng Mễ Tràng, huyện Thanh Liêm (nay thuộc tổ dân phố Mễ Thượng, phường Liêm Chính, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam). Trong suốt cuộc đời hoạt động của mình, đồng chí đã có những cống hiến vô cùng to lớn cho sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, vì tự do, hạnh phúc của nhân dân, là hình tượng cao cả, đẹp đẽ của người cộng sản Việt Nam: Yêu nước, sáng tạo, anh hùng bất khuất, mãi mãi là niềm tự hào của Đảng và dân tộc ta.

Sớm thấu hiểu nỗi cơ cực lầm than của người dân mất nước, năm 1923, đồng chí Lương Khánh Thiện rời quê ra thành phố Hải Phòng, xin vào học ở Trường Kỹ nghệ thực hành Hải Phòng. Tại đây đồng chí đã tích cực tham gia các phong trào đấu tranh yêu nước của học sinh. Hoạt động nổi bật là cuối năm 1925, đồng chí Lương Khánh Thiện cùng các đồng chí Hoàng Quốc Việt, Lưu Bá Kỳ dẫn đầu đoàn học sinh Trường Kỹ nghệ thực hành xuống đường chặn xe Toàn quyền Va-ren từ Đồ Sơn về Cầu Rào, đưa đơn đòi chính quyền thực dân Pháp phải trả tự do cho nhà chí sĩ Phan Bội Châu, gây tiếng vang lớn trong dư luận xã hội. Năm 1926, đồng chí Lương Khánh Thiện về Nam Định làm thợ nguội tại Nhà máy Sợi, hoạt động tích cực trong phong trào công nhân. Năm 1927, đồng chí được kết nạp vào Hội Việt Nam cách mạng Thanh niên tỉnh Nam Định. Hoạt động của đồng chí bị mật thám Pháp theo dõi ráo riết và báo cho bọn chủ sa thải đồng chí khỏi Nhà máy Sợi Nam Định. Đồng chí Lương Khánh Thiện tạm lánh về quê Mễ Tràng. Tại quê nhà, đồng chí đã tuyên truyền, giác ngộ một số thanh niên yêu nước ở thị xã Phủ Lý, tạo tiền đề cho sự ra đời chi bộ Đảng đầu tiên của thị xã Phủ Lý sau này.

Năm 1928, đồng chí Lương Khánh Thiện trở lại Hải Phòng, thực hiện “vô sản hóa” trong phong trào công nhân Nhà máy Chai. Cuối tháng 4/1929, đồng chí được kết nạp Đảng, trở thành một trong bốn đảng viên đầu tiên của Chi bộ cộng sản đầu tiên của thành phố Hải Phòng, trực tiếp phụ trách phong trào công nhân Nhà máy Chai. Đầu tháng 6/1929, đồng chí bị mật thám Pháp bắt, giam ở nhà tù Hải Phòng. Bị đánh đập, tra khảo dã man, đồng chí vẫn kiên cường chịu đựng, nhất quyết không khai báo, cùng anh em tù chính trị đấu tranh chống chế độ hà khắc trong nhà tù. Ngày 29/1/1931, chính quyền thực dân Pháp mở phiên tòa kết án đồng chí Lương Khánh Thiện tù khổ sai chung thân, đưa về giam tại nhà tù Hỏa Lò. Cuối mùa hè năm 1931, đồng chí bị đày ra nhà tù Côn Đảo. Tháng 9/1936, sau khi được trả tự do, đồng chí Lương Khánh Thiện chắp mối liên lạc với Đảng. Cuối năm 1936, tại một địa điểm ở Gia Lâm, đồng chí Lương Khánh Thiện đã cùng các đồng chí Đặng Xuân Khu (Trường Chinh), Hoàng Quốc Việt, Tô Hiệu, Nguyễn Văn Cừ, Nguyễn Văn Minh... bí mật thành lập Ủy ban sáng kiến, thực chất là tái lập Xứ ủy Bắc kỳ.

Tháng 3/1937, tại Hội nghị thành lập Xứ ủy Bắc kỳ lâm thời, đồng chí Lương Khánh Thiện được cử làm Bí thư Xứ ủy Bắc kỳ lâm thời kiêm Bí thư Thành ủy Hà Nội. Trên cương vị Bí thư Xứ ủy, đồng chí đã chỉ đạo khôi phục lại các tổ chức cơ sở, xây dựng lực lượng cách mạng của Đảng ở Bắc kỳ, hoạt động theo phương thức mới, từ trực tiếp đấu tranh chống đế quốc, phong kiến sang đấu tranh đòi cải cách dân chủ, dân sinh góp phần quan trọng vào thắng lợi của Đảng trong cao trào đấu tranh dân chủ trong những năm 1936 - 1939 trên phạm vi cả nước. Trên cương vị Bí thư Thành ủy Hà Nội, đồng chí Lương Khánh Thiện đã chỉ đạo các phong trào đấu tranh công khai trong công nhân, nông dân ngoại thành, thanh niên, học sinh, phụ nữ và thành lập được nhiều tổ chức cơ sở Đảng ở Hà Nội. Năm 1939, Đảng bộ Hà Nội đã có hơn 20 chi bộ với hơn 100 đảng viên. Ngày 29/12/1938, đồng chí bị địch bắt tại Hà Nội, sau đó được trả tự do vì không đủ chứng cứ để kết tội. Từ tháng 1/1939, đồng chí Lương Khánh Thiện thực hiện nhiệm vụ của Bí thư Xứ ủy Bắc kỳ. Tháng 9/1939, đồng chí được phân công chỉ đạo xây dựng căn cứ bí mật của Đảng tại tỉnh Phú Thọ. Tháng 10/1940, đồng chí được phân công làm Bí thư Liên tỉnh B và trực tiếp phụ trách Thành ủy Hải Phòng. Nhận nhiệm vụ mới, trong thời điểm phong trào cách mạng Hải Phòng và Liên tỉnh B đang gặp nhiều khó khăn do địch tăng cường khủng bố, vây bắt cán bộ, nhiều cơ sở bị vỡ. Trong hiểm nguy, đồng chí vẫn khôn khéo, linh hoạt để qua mặt kẻ thù. Đồng chí đã chỉ đạo xây dựng khu vực Hải Dương làm căn cứ vững chắc cho liên tỉnh, đồng thời, bám sát cơ quan Thành ủy Hải Phòng để chỉ đạo phong trào. Từ đó, phong trào cách mạng ở Hải Phòng và liên tỉnh B có chuyển biến tích cực, các cơ sở cách mạng được củng cố và mở rộng. Trước tình hình đó, bọn mật thám, chỉ điểm của Pháp theo dõi, rình rập quyết bắt bằng được người đứng đầu tổ chức Đảng vùng Đông Bắc và thành phố Hải Phòng. Ngày 18/1/1941, đồng chí Lương Khánh Thiện bị địch bắt tại xóm thợ Thượng Lý (nay thuộc phường Hạ Lý, quận Hồng Bàng), thành phố Hải Phòng. Chúng dùng đủ mọi thủ đoạn hòng khai thác thông tin bí mật của Đảng, nhưng trước sau vẫn chỉ nhận được ở đồng chí Lương Khánh Thiện một câu trả lời: “Không biết!”. Sau đó, đồng chí bị đưa về giam giữ tại nhà tù Hỏa Lò, Hà Nội. Đúng 4 giờ 30 phút ngày 1/9/1941, đồng chí Lương Khánh Thiện đã bị thực dân Pháp xử bắn tại Kiến An. Cho đến phút cuối của cuộc đời, đồng chí vẫn giữ trọn lòng thủy chung, sắt son với Đảng, với dân tộc, vẫn vững một niềm tin tuyệt đối vào tương lai tất thắng của cách mạng.

Có thể thấy, trải qua nhiều vị trí lãnh đạo, hoạt động ở nhiều địa phương khác nhau, nhưng dù ở đâu, làm việc gì, đồng chí Lương Khánh Thiện không quản ngại gian khổ, hy sinh, luôn có mặt ở những nơi khó khăn, thách thức, luôn đặt lợi ích chung của cách mạng lên trên lợi ích cá nhân, hết lòng vì Đảng, vì nhân dân. Trong quá trình hoạt động của mình, đồng chí luôn được Đảng tin tưởng và giao phó những chức vụ quan trọng. Ở cương vị nào, đồng chí cũng luôn tỏ rõ bản lĩnh chính trị của người lãnh đạo, đoàn kết, xây dựng, củng cố tổ chức đảng, tổ chức quần chúng, đào tạo cán bộ, lãnh đạo hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao. Sự hy sinh anh dũng của đồng chí đã góp phần tô thắm thêm truyền thống cách mạng của Đảng, của dân tộc, là tấm gương sáng đối với các thế hệ về sự kiên trung, tinh thần đấu tranh bất khuất của người chiến sĩ cách mạng.

Kỷ niệm 120 năm Ngày đồng chí Lương Khánh Thiện, nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang đẩy mạnh thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, tiếp tục thực hiện tốt các Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI, XII và Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; gắn với thực hiện Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Đây là dịp để chúng ta tri ân, tôn vinh tinh thần đấu tranh bất khuất, sự hy sinh anh dũng cùng những đóng góp to lớn của đồng chí Lương Khánh Thiện đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Qua đó, tiếp tục bồi đắp, giáo dục lòng yêu nước, truyền thống cách mạng, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” trong các tầng lớp nhân dân, nhất là cho thế hệ trẻ. Đây cũng là dịp để chúng ta noi theo tấm gương sáng ngời tinh thần cống hiến hy sinh của đồng chí Lương Khánh Thiện. Đó là, không ngừng nâng cao đạo đức cách mạng, luôn có niềm tin mãnh liệt vào lý tưởng cách mạng cao đẹp của Đảng, yêu thương, gần gũi, hòa mình với giai cấp công nhân và nhân dân lao động, không quản ngại gian khổ, hiểm nguy, không ngừng nỗ lực học tập, tu dưỡng, rèn luyện, nêu cao tinh thần đấu tranh bảo vệ Đảng, bảo vệ khối đoàn kết thống nhất trong Đảng, phát huy đại đoàn kết toàn dân tộc, đẩy mạnh công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Tùng Chi

(Theo tài liệu Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội)