Bài 2: Áp dụng hiệu quả mô hình du lịch cộng đồng

QPTĐ-Một trong số các loại hình du lịch được tỉnh Hòa Bình áp dụng và đạt được những kết quả tích cực đó là mô hình du lịch cộng đồng. Từ những bước đi chập chững với xuất phát điểm tại huyện Mai Châu, đến nay, mô hình này đã được lan tỏa tại nhiều huyện trên địa bàn tỉnh, thu hút số lượng lớn khách du lịch đến thăm quan, khám phá cũng như tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân.

Hướng đi đúng đắn từ phát triển du lịch cộng đồng

Xuất phát từ trung tâm thành phố Hòa Bình, men theo 30km đường đèo núi, chúng tôi có mặt tại điểm du lịch cộng đồng xóm Chiến (xã Vân Sơn, huyện Tân Lạc). Được hình thành từ năm 2019, du khách đến đây sẽ được trải nghiệm, khám phá những nét đặc sắc như: Không khí trong lành, mát mẻ về mùa Hè; tìm hiểu nét văn hóa truyền thống với các chương trình văn nghệ, ẩm thực dân gian và sinh hoạt trên nhà sàn truyền thống của người Mường; thăm quan động Nam Sơn (di tích thắng cảnh cấp quốc gia) hoặc tự mình khám phá các địa điểm còn giữ cho mình nét hoang sơ trên địa bàn. Tháng 7 năm 2019, tổ chức AOP (Tổ chức phi chính phủ của Australia) đã hỗ trợ triển khai dự án cải thiện sinh kế bền vững thông qua phát triển du lịch cộng đồng tại huyện Tân Lạc, và lựa chọn xóm Chiến (xã Vân Sơn) để xây dựng điểm du lịch cộng đồng. Hiện nay, tại điểm du lịch này, đã có 3 hộ kinh doanh theo mô hình du lịch cộng đồng với 3 Homestay (ăn, ngủ tập thể), cung cấp trên 40 chỗ nghỉ/đêm. Là một trong những người đi tiên phong trong việc mở Homestay phục vụ khách du lịch, anh Hà Văn Thạn, chủ Homestay Hải Thạn cho biết: Nhận thấy tiềm năng lớn về phát triển du lịch của địa phương, tôi đã chủ động đi học hỏi kinh nghiệm, lựa chọn mô hình phù hợp để áp dụng. Những ngày đầu mới đi vào hoạt động, do điểm du lịch này vẫn còn chưa được nhiều người biết đến, cộng thêm dịch Covid-19 bùng phát khiến cho hoạt động bị ngừng trệ, ảnh hưởng lớn tới thu nhập. Tuy nhiên với sự vào cuộc, tạo điều kiện tối đa của chính quyền địa phương từ xã cho đến huyện, dần dần Homestay đã có được lượng khách ổn định; điều này đã không chỉ tạo ra nguồn kinh phí để chúng tôi xây dựng, củng cố Homestay ngày càng khang trang, sạch đẹp, đáp ứng với yêu cầu mà còn giúp người dân xung quanh có thêm thu nhập từ việc buôn bán nông sản, tham gia đội văn nghệ phục vụ khách du lịch.

Nói về du lịch cộng đồng tại huyện Tân Lạc, đồng chí Lê Chí Huyên, Phó Chủ tịch UBND huyện cho biết: Hoạt động du lịch tại huyện Tân Lạc trong thời gian qua đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận. Thu nhập từ du lịch cộng đồng đã góp phần nâng cao đời sống nhân dân; đường làng, ngõ xóm được chỉnh trang sạch, đẹp; nhiều mặt hàng nông sản được giới thiệu giúp tăng nguồn tiêu thụ... Nhận thấy được những giá trị đó, huyện Tân Lạc đã tham mưu và được Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hòa Bình ban hành Nghị quyết số 13-NQ/TU về “Xây dựng các xã vùng cao huyện Tân Lạc trở thành khu du lịch cấp tỉnh vào năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050”. Đồng thời chúng tôi cũng sẽ tăng cường công tác quảng bá hình ảnh, tạo sức lan tỏa để nhiều nhà đầu tư, khách du lịch biết đến Tân Lạc và coi đây như một điểm đến tiềm năng của tỉnh Hòa Bình.

Phát triển du lịch cộng đồng đang dần trở thành hướng đi đúng đắn, từ những Homestay nhỏ lẻ, phục vụ một lượng nhỏ khách du lịch, đến nay, tỉnh Hòa Bình đã có được những cụm Homestay quy mô lớn, với những dịch vụ chăm sóc khách hàng chu đáo, mang đậm bản sắc dân tộc như: Bản Lác (xã Chiềng Châu); bản Hịch (xã Mai Hịch); xóm Ké (bản Hiền Lương)…

 Chính quyền và nhân dân chung tay gỡ khó

Cùng với những mặt thuận lợi, thì việc phát triển du lịch cộng đồng vẫn còn tồn tại những bất cập, khó khăn. Quay trở lại với điểm du lịch cộng đồng tại xã Mai Hịch (huyện Mai Châu), nơi gắn liền với bài thơ “Tây tiến” nổi tiếng của nhà thơ Quang Dũng. Từ năm 2012, dự án Phát triển thôn bản thông qua du lịch cộng đồng thân thiện với môi trường do Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe cộng đồng và Phát triển (COHED) được triển khai, đến nay, trên địa bàn xã đã có 20 hộ dân phát triển kinh tế theo hướng du lịch cộng đồng và có được nguồn thu nhập ổn định. Trước những lợi ích từ du lịch cộng đồng đem lại, một số hộ dân trên địa bàn xã cũng mong muốn được chuyển đổi ngành nghề, mở Homestay để phục vụ du khách, tuy nhiên rào cản lớn nhất đối với họ chính là vấn đề tài chính. Anh Hà Công Thái, người dân xóm Hịch 2, xã Mai Hịch cho biết: Ngành nghề chính của gia đình là làm nông, công việc tương đối vất vả nhưng thu nhập lại bấp bênh. Thấy các gia đình trong xóm mở Homestay và kiếm được thu nhập ổn định, gia đình tôi cũng muốn làm theo nhưng tài chính lại eo hẹp, vay ngân hàng, quỹ tín dụng cũng không đủ. Do đó, chúng tôi cũng mong muốn chính quyền địa phương tạo điều kiện, quan tâm, hỗ trợ để gia đình tôi và nhiều gia đình khác tham gia phát triển du lịch, ổn định đời sống.

Trước vấn đề đó, trao đổi với chúng tôi, ông Vì Văn Việt, Phó Chủ tịch UBND xã Mai Hịch cho biết: Đối với các hộ gia đình muốn tham gia phát triển du lịch nhưng tài chính vẫn còn hạn chế, bên cạnh việc tạo mọi điều kiện, chúng tôi cũng chủ động định hướng cho gia đình những mô hình phù hợp với số tiền mình đang có, nên bắt đầu từ quy mô nhỏ, chính quyền sẽ có trách nhiệm trong việc thu hút khách du lịch hoặc vận động các Homestay lớn chia sẻ lượng khách. Điều này sẽ giúp cho các gia đình có được thu nhập, từ đó tiếp tục xây dựng, củng cố và mở rộng thêm quy mô cho Homestay của mình. Ngoài ra trong quá trình phát triển du lịch tại địa phương vẫn còn gặp nhiều khó khăn như việc làm thế nào để thay đổi tập quán, thói quen của người dân, công tác bảo đảm an ninh trật tự… để tháo gỡ những khó khăn, chúng tôi cũng đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn cho bà con nhân dân, để từ đó mọi người cùng nhau chung tay xây dựng xã Mai Hịch trở thành điểm đến thân thiện, mến khách cũng như văn minh, xanh, sạch, đẹp trong mắt du khách trong và ngoài nước.

Có thể nói, mô hình du lịch cộng đồng đã và đang trở thành một “con át chủ bài” của ngành du lịch tỉnh Hòa Bình. Điều này cũng minh chứng được hướng đi đúng đắn của cấp ủy, chính quyền từ tỉnh cho đến cơ sở trong phát triển du lịch.

Phạm Luân