"3 thực chất" trong giảng dạy môn Tâm lý học quân sự
QPTĐ-Quán triệt và thực hiện Nghị quyết số 71/ NQ- TƯ (22/8/2025) “Về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo”; Nghị quyết số 1657/ NQ- QUTƯ (20/12/2022) “Về đổi mới công tác giáo dục, đào tạo đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng quân đội trong tình hình mới”; Phương châm của Đại tướng Phan Văn Giang, Phó Bí thư QUTƯ, Bộ trưởng BQP “Chất lượng đào tạo của nhà trường là khả năng SSCĐ của đơn vị”; đột phá nâng cao chất lượng dạy học được nêu trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ HVCT lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2025- 2030. Cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy Khoa tâm lý học quân sự đã có nghị quyết chuyên đề về “dạy thực chất, học thực chất, đánh giá kết quả thực chất”.
Xuất phát từ thực tế yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục- đào tạo của Học viện, từ đặc điểm tình hình đơn vị, cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy Khoa TLHQS xác định quá trình thực hiện “3 thực chất” bên cạnh những thuận lợi là chủ yếu. Tuy nhiên, Khoa xác định còn gặp phải một số khó khăn tiêu biểu như: Yêu cầu, nhiệm vụ giảng dạy của Học viện và Khoa ngày càng cao (đổi mới nội dung với phương pháp, ứng dụng chuyển đổi số, AI..), đối tượng học viên đông; lực lượng thường trực tham gia giảng dạy có thời điểm còn thiếu vắng, do thực hiện nhiệm vụ đi đào tạo sau đại học, đi dự nhiệm, nghỉ chờ hưu (03Ths và 02 PGS.TS); một số giảng viên trẻ mới được biên chế về khoa công tác nên trình độ, kỹ năng, phương pháp tác phong, kinh nghiệm sư phạm còn khiêm tốn. Mặc dụ vậy, với tinh thần “đơn vị quyết, đơn vị làm, đơn vị chịu trách nhiệm”. Theo đó, cấp ủy, chỉ huy Khoa cùng đội ngũ giảng viên, nhân viên đoàn kết, quyết tâm và nhanh chóng triển khai quyết liệt hành động “3 thực chất” như sau:
Đại tá TS, Bùi Tuấn Anh - Bí thư chi bộ, Phó Chủ nhiệm Khoa Tâm lý học quân sự khẳng định: Thực hiện yêu cầu “3 thực chất” là một chủ trương đúng đắn của Thường vụ, Đảng ủy Ban Giám đốc Học viện, và cũng là ý chí quyết tâm của các cán bộ, giảng viên, nhân viên trong Khoa TLHQS, nên khi triển khai trong chi bộ đã nhận được sự hưởng hứng cao của 100% cán bộ, giảng viên, nhân viên trong Khoa. Bởi lẽ đây là một xu hướng chủ đạo, tất yếu trong chương trình đào tạo ở bậc học nhà trường quân đội. Phản ánh thực chất trình độ, năng lực, phương pháp sư phạm và kết quả giảng dạy từng chuyên đề của đội ngũ giảng viên, đồng thời trực tiếp góp phần phát triển phẩm chất, năng lực, kỹ năng lãnh đạo, quản lý cho từng học viên, đáp ứng sát với chuẩn đầu ra của chính ủy trung, lữ đoàn và giảng viên khoa học xã hội nhân văn quân sự.
.jpg)
Dạy thực chất, trước khi giảng viên tiến hành giảng trên lớp, 100% các chuyên đề đều được giảng viên chuẩn bị kỹ lưỡng và thông qua cấp bộ môn đến cấp khoa. Yêu cầu chặt chẽ về kết cấu, bố cục rõ ràng, xác định rõ trọng tâm, trọng điểm; đảm bảo tính đảng, tính khoa học, tính thực tiễn, tính chiến đấu cao... chỉ huy Khoa yêu cầu các giảng viên khi đứng lớp cần truyền thụ sinh động các đơn vị kiến thức người học cần, sát thực tiễn nhiệm vụ đơn vị, chứ không phải chỉ chú trọng giảng dạy những gì giảng viên có; tăng cường bồi dưỡng kỹ năng thực hành lãnh đạo, quản lý, giáo dục, động viên bộ đội. Có 100% đội ngũ giảng viên trong Khoa đã biết ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng tốt AI trong giảng dạy... Nhằm phát huy tối đa các giác quan học viên (thị giác, thính giác, xúc giác...) và luôn tạo hứng thú, gia tăng hưng phấn cho người học để học viên lĩnh hội tối đa kiến thức, biết ghi nhớ và vận dụng sát thực tế.
Học thực chất, thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của Giám đốc Học viện về duy trì mô hình “lớp học đảo ngược, phương pháp dạy học đảo chiều” lấy người học làm trung tâm, phát huy toàn diện phẩm chất, năng lực người học. Khi này đội ngũ giảng viên đóng vai trò là người hướng dẫn, định hướng và truyền cảm hứng cho học viên. Tăng cường nêu vấn đề, khêu gợi ý tưởng cho người học tư duy và phát biểu nói lên quan điểm, cách suy nghĩ, lập luận “lý luận, thực tiễn” liên quan tới vấn đề nêu trong bài giảng; có thể từ một vấn đề nhưng có nhiều học viên cùng bày tỏ chính kiến sau đó giảng viên có trách nhiệm kết luận thống nhất về nhận thức và hành vi người học. Qua từng chuyên đề giảng dạy thủ trưởng Học viện đều có sự kiểm tra, giám sát và đánh giá kết quả thực chất tới thầy và trò, thông qua các kênh thông tin như: Chỉ đạo cơ quan Phòng Đào tạo dự giờ sau đó báo cáo kết quả; quan sát theo dõi buổi giảng quả Camera trong phòng học; cán bộ Khoa chuyên ngành dự giờ báo cáo với thủ trưởng Học viện về chất lượng giảng viên đơn vị mình. Làm cơ sở cho bình xét, đánh giá, phân loại nhóm cán bộ, giảng viên hằng tháng, quý và cả năm học. Kết quả làm tiêu chí trong đánh giá, quy hoạch, luân chuyển, bổ nhiệm...
Để đánh giá đúng thực chất người học xác định là nhiệm vụ rất quan trọng của một hình thức sau bài giảng, luôn được thủ trưởng, Ban Giám đốc Học viện quan tâm. Do vậy, cán bộ Khoa, Chủ nhiệm Bộ môn đã luôn chú trọng nâng cao chất lượng ra đề thi, đáp án bảo đảm sát với chương trình, nội dung môn học và trình độ nhận thức của học viên; duy trì kiểm tra chặt chẽ, đúng quy chế, quy định Học viện; đánh giá kết quả người học “khách quan, công tâm, đúng khả năng học viên”. Khoa tiến hành lựa chọn các giảng viên có trình độ, kỹ năng, kinh nghiệm để chấm thi, quá trình chấm bài tuân thủ đúng quy chế, có đáp án và thang điểm thành phần rõ ràng (điểm lý thuyết và vận dụng thực tiễn sát cương vị chức trách người học). Kết quả điểm thi cuối cùng môn học là điểm trung bình cộng của 3 loại điểm thành phần (điểm chuyên cần (hệ số 1), điểm kiểm tra giữa học phần (hệ số 2), điểm thi kết thúc học phần (hệ số 7).
.jpg)
Để đạt được kết quả “3 thực chất” Khoa rút ra mấy bài học kinh nghiêm: Thứ nhất, cần bám sát yêu cầu, nhiệm vụ, đối tượng đào tạo của Học viện và thực lực khả năng đội ngũ giảng viên của Khoa. Thứ hai, Khoa chủ động làm tốt công tác chuẩn bị về con người và công việc (chủ động phân công lịch giảng các đối tượng học viên, tiến hành thông qua bài cho giảng viên; xây dựng nội dung chương trình giảng dạy khả thi, sát thực với chuẩn đầu ra); thứ ba, tăng cường kiểm tra, dự giờ giảng viên; thứ tư, làm tốt công tác thi đua khen thưởng.
Kết quả trên mới chỉ là khởi đầu nhưng có ý nghĩa làm tiền đề cho quá trình giảng dạy bước tiếp sau của Khoa góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy chung của Học viện. Giai đoạn 2020 - 2025 Khoa TLHQS đã, đang tiến hành giảng dạy cho 06 đối tượng (Cao cấp LLCT, sau đại học; chính ủy trung, lữ đoàn; giảng viên khoa học xã hội và nhân văn quân sự. Có 100% các bài giảng của giảng viên được đánh giá mức đạt yêu cầu trở lên, trong đó có trên 85% Khá và Tốt, loại Tốt đạt trên 45%. Khoa được Thủ trưởng Học viện tặng 03 lần danh hiệu đơn vị Quyết thắng, 01 Bằng khen, 02 Giấy khen. Kết quả trên đã khẳng định vai trò, vị thế, uy tín của Khoa và trình độ, trách nhiệm đội ngũ giảng viên trong công tác giáo dục- đào tạo; góp phần xây dựng Học viện Chính trị “chính quy, tiên tiến, mẫu mực”.
Thượng tá Phan Huy Hùng