Bài 2: Nơi học trò được nâng bước, bà con học luật bằng công nghệ

QPTĐ- Sau những ấn tượng về kỷ luật thép và nghiệp vụ kiểm soát tại Cửa khẩu Quốc tế Ma Lù Thàng, chúng tôi tiếp tục hành trình ngược lên Đồn Biên phòng Dào San - nơi công tác biên phòng mang một sắc thái hoàn toàn khác. Nơi đây, nhiệm vụ của người lính không chỉ là tuần tra 16,756 km đường biên, cột mốc hiểm trở, mà còn hóa thân thành “thầy giáo công nghệ số”, “kỹ sư xóa nghèo” và “người vun đắp ước mơ” để bám bản, bám dân, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc, làm nền tảng cho mọi thắng lợi nơi tuyến đầu.

Chắp cánh cho những ước mơ trẻ thơ

Địa bàn Đồn Biên phòng Dào San quản lý khá rộng, trải dài 28 bản với 2.901 hộ dân, trong đó trên 82,5% là đồng bào Mông, cùng các dân tộc Dao, Hà Nhì. Điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, đời sống tự cung tự cấp, lại tiềm ẩn phức tạp về tội phạm ma túy, buôn bán người và xuất nhập cảnh trái phép. Thế nhưng, giữa bộn bề thách thức ấy, ngọn lửa nhiệt huyết của những người lính Cụ Hồ vẫn rực cháy không ngừng, sưởi ấm những bản làng Dào San. Nhiều năm qua, cán bộ, chiến sĩ đã biến tình yêu thương thành hành động cụ thể. Năm 2025, đơn vị tiếp tục triển khai Chương trình “Nâng bước em tới trường”. Không chỉ đỡ đầu 2 cháu học sinh với suất hỗ trợ 500.000 đồng/cháu/tháng (số tiền góp lại từ đồng lương của cán bộ, nhân viên đơn vị)  mà đơn vị còn mở rộng vòng tay chăm lo cho 30 cháu học sinh khác thuộc Dự án “Cán bộ, chiến sĩ Quân đội nâng bước em tới trường”. Những chiếc cặp sách mới, những đồng tiền giúp các em có thêm bữa ăn, là minh chứng cho sự đóng góp thầm lặng ấy. Cùng với đó, “Tiết học biên cương” đã được tổ chức với 3 buổi, thu hút 340 lượt cán bộ, công chức, viên chức và học sinh tham gia, giúp vun đắp thêm tình yêu quê hương, đất nước ngay từ những bài học đầu tiên nơi tuyến đầu Tổ quốc.

Thiếu tá Hoàng Văn Lịch, một cán bộ của đồn đã đưa chúng tôi tới Trường PTDT Bán trú Tiểu học Dào San thăm 5 em học sinh là: Lý Chin Khánh, Lý Minh Ngọc, Chang Minh Phượng, Lù Thị Dung và Sần Co Phơ. Con đường đến với cái chữ của các em vẫn còn đó những khó khăn, vất vả nhưng với tình thương yêu và lòng nhân ái của cán bộ, chiến sĩ Đồn biên phòng Dào San sẽ tiếp tục nâng bước các em tới trường. Để những mầm xanh tương lai của đất nước có cơ hội tiếp tục học tập phát triển và cống hiến cho quê hương. Em Lý Minh Ngọc, học sinh lớp 3A2, chia sẻ: “Mỗi khi nhận học bổng và cặp sách mới, em cảm thấy tự tin hơn để đến trường. Các chú bộ đội như những người cha, luôn nhắc nhở em học tập chăm chỉ. Em xin hứa sẽ học tập thật tốt để không phụ tấm lòng yêu thương của thầy cô và các chú bộ đội”.

Thiếu tá Hoàng Văn Lịch cho biết: “Mỗi cán bộ, chiến sĩ đều tự nguyện đóng góp để nhận đỡ đầu các em lâu dài. Chúng tôi coi đây là nhiệm vụ xung kích. Ngoài số tiền hỗ trợ hàng tháng là 500 nghìn đồng suốt từ khi đi học cho đến hết năm lớp 12, vào các dịp lễ, tết hay đầu năm học mới, đơn vị còn vận động mạnh thường quân giúp đỡ để có thêm những phần quà thiết thực hỗ trợ thêm cho các em”.  Hiệu trưởng Phạm Thị Xuân, Trường PTDT Bán trú Tiểu học Dào San, cho biết: “Chương trình “Nâng bước em tới trường” không chỉ mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, mà còn là nguồn động lực mạnh mẽ, tiếp thêm niềm tin, nghị lực và ánh sáng tri thức cho biết bao thế hệ học sinh nghèo. Việc này không chỉ trực tiếp giúp giảm gánh nặng sinh kế cho các phụ huynh, mà quan trọng hơn, còn là hành động thiết thực nhất củng cố niềm tin yêu, sự gắn bó máu thịt của bà con vùng cao vào lực lượng Bộ đội Biên phòng”.

Nhiều mô hình dân vận sáng tạo

Người lính Biên phòng Dào San không chỉ là chiến sĩ bảo vệ biên cương mà còn là “thầy giáo số” tiên phong đưa pháp luật, tri thức mới và những tiện ích của công cuộc chuyển đổi số về từng bản làng. Trong bối cảnh địa bàn rộng lớn, giao thông khó khăn, cán bộ, chiến sĩ đã chủ động triển khai các mô hình dân vận sáng tạo, nhằm xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc. Tiêu biểu là mô hình “Hòm thư điện tử ẩn danh”. Đơn vị đã dán 250 tờ poster gắn mã QR tại các bản, cổng chợ, cổng trường. Người dân chỉ cần quét mã QR trên điện thoại là có thể gửi thông tin tố giác tội phạm, xuất nhập cảnh trái phép một cách kịp thời. Nhờ cách làm đột phá này, 346 lượt người dân tại các bản Hợp 2, Sín Chải, Sểnh Sảng A đã được hướng dẫn trực tiếp về việc sử dụng công nghệ và vai trò quan trọng của công tác tố giác. Anh Dì A Hùng, bản Hợp 2, xã Dào San, chia sẻ đầy tin tưởng: “Chỉ cần quét QR trên điện thoại, tôi có thể thông báo kịp thời các hoạt động bất thường, cảm giác yên tâm hơn hẳn. Chúng tôi còn truy cập được trang web để nắm bắt các quy định pháp luật liên quan đến biên giới, hoạt động của lực lượng Bộ đội Biên phòng...”.

Bên cạnh đó, mô hình “Thầy giáo quân hàm xanh - Đẩy nhanh chuyển đổi số” biến người lính Dào San thành “giáo viên” công nghệ, đưa pháp luật đến từng hộ gia đình. Trong năm 2025, đơn vị đã sản xuất 9 video, clip ngắn về Luật Biên giới, phòng chống tảo hôn và các vấn đề pháp luật thiết thực khác, đồng thời thiết lập 28 mã QR tra cứu pháp luật tại các điểm bản. Nhờ đó, bà con có thể tự học pháp luật mọi lúc, mọi nơi, không phụ thuộc vào trình độ hay khoảng cách địa lý. Kết quả là hơn 100% trưởng bản, bí thư chi bộ và cán bộ xã đã biết sử dụng Zalo để chia sẻ văn bản pháp luật, hình thành thói quen chủ động tìm hiểu và ứng dụng kiến thức pháp luật trong đời sống hàng ngày, góp phần giảm rõ rệt các vi phạm như tảo hôn, bạo lực gia đình hay buôn bán, vận chuyển ma túy.

Để công cuộc chuyển đổi số đi vào lòng dân một cách hiệu quả, đơn vị đã phát huy tối đa vai trò của chính cán bộ, chiến sĩ là người đồng bào dân tộc thiểu số trong công tác tuyên truyền. Những chiến sĩ này không chỉ là người truyền đạt mà còn là cầu nối ngôn ngữ và văn hóa, trực tiếp hướng dẫn bà con về Phong trào “Bình dân học vụ số”. Họ kiên nhẫn hướng dẫn người dân cài đặt, sử dụng các phần mềm, ứng dụng hữu ích trên điện thoại, đưa công nghệ và pháp luật đến với từng mái nhà, từng thôn bản. Thiếu úy Giàng A Sình, Đội trưởng vũ trang, 22 tuổi, quê ở Bản Nậm Béo, xã Pu Sam Cáp, tỉnh Lai Châu vừa ra trường và công tác được hai tháng tại Đồn Biên phòng Dào San, xã Phong Thổ. Quá trình công tác, nhờ biết nói tiếng dân tộc, anh không chỉ phiên dịch nội dung tuyên truyền, mà còn thực hiện chức năng "phiên dịch hai chiều", lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của bà con để đề xuất lại với chỉ huy. “Là người có thể nói tiếng dân tộc, em có khả năng tuyên truyền cho bà con nhân dân hiểu được đường lối, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Từ đó, xóa bỏ rào cản bất đồng về ngôn ngữ, bà con tin tưởng vào Đảng, Nhà nước và đơn vị, tự giác hợp tác tham gia thực hiện nhiệm vụ”- Thiếu úy Sình chia sẻ.

Điều làm nên sự khác biệt của Đồn Biên phòng Dào San chính là sự kiên định trong kỷ luật dân vận. Cấp ủy, Ban Chỉ huy đơn vị luôn chú trọng quán triệt, giáo dục cho cán bộ, chiến sĩ tinh thần "vì nhân dân phục vụ", đề cao tinh thần đoàn kết quân dân. Thiếu tá Sùng A Hùng, Chính trị viên phó Đồn Dào San cho biết: “Mỗi cán bộ, chiến sĩ, thành viên tổ tuyên truyền về “Bình dân học vụ số” của Đồn đã trở thành một tuyên truyền viên, không quản ngại ngày đêm, “vượt nắng, thắng mưa” xuống từng bản, từng nhà để tuyên truyền, hướng dẫn người dân cài đặt, sử dụng các ứng dụng: Định danh và xác thực điện tử VNeID; công cụ AI - ChatGPT; “Hòm thư điện tử ẩn danh” tố giác tội phạm và xuất nhập cảnh trái phép thông qua quét mã QR”.

Đánh giá về hiệu quả lan tỏa của những sáng kiến này trên toàn tỉnh, đặc biệt là mô hình tiên phong “Thầy giáo quân hàm xanh - Đẩy nhanh chuyển đổi số”, Đại tá Lê Công Thành, Phó Chính ủy Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu, khẳng định: “Trước khi triển khai công tác chuyển đổi số và Phong trào “Bình dân học vụ số”, khu vực biên giới Lai Châu có tới 3.004 hộ dân chưa có điện thoại thông minh, khả năng truy cập và sử dụng các nền tảng số còn rất hạn chế. Đến nay, đã có hơn 1.000 hộ dân chủ động mua và sử dụng điện thoại thông minh, giúp giảm đáng kể số hộ chưa có thiết bị. Cùng với đó, hơn 20.000 lượt người dân đã được tuyên truyền, hướng dẫn sử dụng các ứng dụng số trong tra cứu thông tin, học tập và giao dịch hành chính. Đặc biệt, hiệu quả kinh tế - xã hội đã lan tỏa: Nhiều hộ dân đã biết tận dụng mạng xã hội để livestream quảng bá sản phẩm nông sản đặc trưng, giới thiệu mô hình du lịch sinh thái, văn hóa cộng đồng. Điều này không chỉ mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao thu nhập mà còn quảng bá hình ảnh tươi đẹp của vùng biên Lai Châu”.

Có thể khẳng định, cán bộ, chiến sĩ Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu nói chung và Đồn Biên phòng Dào San nói riêng đã phát huy xuất sắc vai trò tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số. Họ không chỉ là những chiến sĩ giữ yên biên cương, mà còn là “người thầy, người hướng dẫn, người truyền cảm hứng” trong việc học tập và ứng dụng công nghệ thông tin cho đồng bào. Bằng sự nhiệt huyết và trách nhiệm, người lính áo xanh đã đưa tri thức và công nghệ vượt qua mọi cung đường đèo dốc, đến với từng bản làng, từng hộ dân. Điều này giúp đồng bào vùng biên dễ dàng tiếp cận các nền tảng số, phục vụ hiệu quả cho học tập, sản xuất và nâng cao chất lượng đời sống, góp phần thu hẹp khoảng cách số và xây dựng một biên giới Lai Châu hiện đại, phát triển.

Hữu Thu