Lang thang sách cũ

Trong bộn bề của cuộc sống, tôi vẫn tự thưởng cho mình một khoảng thời gian nhất định để lang thang trong các tiệm sách cũ. Đã rất lâu rồi, cái thú vui đấy cứ bị bạn bè cho là gàn dở, bởi thời đại công nghệ số, thiếu gì cái hay ho tìm được trên mạng, ấy vậy mà cứ thích chui rúc trong cái không gian có khi còn nghe thấy cả tiếng mọt nhấm từng trang sách. Nhưng biết làm sao, cái thú ấy cứ như ngấm vào người còn hơn “con nghiện”. Đến nỗi một tuần mà không có một buổi lang thang như thế sẽ thấy nhớ lắm, bồn chồn lắm, chẳng thể yên.

Phiên chợ sách cũ thu hút sự quan tâm của người dân Thủ đô.

Phải nói rằng, tôi không có “cạ” nào trong cái sở thích gàn dở này. Đã có khoảng thời gian tôi cảm thấy lo lắng cho “vận mệnh” của những tiệm sách cũ như lo lắng cho chính bản thân mình. Bởi, những người bạn tôi thường gặp tại cái không gian cũ kỹ đó cứ thưa dần, có những người chẳng gặp lại! Có những tiệm sách cũ đóng cửa treo biển “tạm nghỉ bán hàng”, rồi cứ thấy nghỉ mãi. Có một vài tiệm sau một thời gian đóng cửa, bỗng một ngày treo biển mới và mặt hàng mới. Mỗi lần bắt gặp những hình ảnh như vậy, tự nhiên tôi thấy lòng mình sắt lại cảm giác như bị mất của. Có vài lần tôi chuyện trò với những chủ tiệm, chẳng hiểu sao tôi lại thấy giận họ cứ như họ đã cướp đi niềm vui nhỏ nhoi của tôi. Nhưng rồi trải lòng, tôi lại thấy họ giống mình, cũng cứ miên man tiếc nuối. Họ bảo: Với em, sách cũ chỉ đơn thuần là sở thích, nhưng với chúng tôi, nó không chỉ là sở thích mà nó còn gắn với sự mưu sinh. Vậy đấy, dù các chủ cửa hàng có nặng lòng đến mấy, thì cũng làm sao đủ gắng gượng để chiều những thiểu số người “gàn dở” như tôi. “Cơm áo gạo tiền chẳng đùa với khách thơ” mà.

Nhưng, cuộc sống ai có thể nói trước được điều gì. Giống như thời trang, có giai đoạn người ta thịnh hành mốt quần loe, áo thụng, lại có giai đoạn thích quần búp, áo bó sát người… rồi sau đó lại trở lại với quần loe. Phải chăng, sách cũ cũng vậy, sau khoảng thời gian tưởng chừng như biến mất thì nay, thị trường sách cũ lại có dấu hiệu “hồi sinh”. Những hoạt động lớn như Ngày sách và di sản, Ngày hội trao đổi sách cũ... diễn ra ngày một nhiều hơn. Mà ý tưởng của nó đều xuất phát từ những người yêu sách cũ, từng có thời gian say mê, săn tìm những cuốn sách có giá trị. Và sự chung tay của các NXB như Nhã Nam hay Alphabook nên đã có những ngày hội sách cũ đông kín người. Như tại Chợ phiên sách cũ vừa qua, rất nhiều bạn đọc trẻ là học sinh, sinh viên đã quan tâm, tìm mua các đầu sách văn học Xô Viết trước đây.

Cũng giống như những người yêu sách cũ, tôi thích tìm đọc sách cũ bởi lẽ, những bản dịch cũ được thực hiện bởi những dịch giả chuyên nghiệp, lối văn phong lạ lẫm cuốn hút dễ dàng có thể đánh bật được những người anh em tái bản cùng tên đương thời được dịch bằng những lớp người trẻ hơn. Đặc biệt, những người dịch trước đây cùng từng là nhà văn, nhà thơ, bên trong họ là cái máu nghệ sĩ nên cách dịch, cách thể hiện cũng khoáng đạt, giàu cảm xúc hơn các thợ dịch bây giờ. Câu chữ không bị bó hẹp trong tư duy lối mòn. Và những bộ sách là công trình nghiên cứu, khảo cứu của các học giả xưa vẫn còn nguyên giá trị, làm quy chuẩn so sánh cho người học, người nghiên cứu hiện nay.

Rõ ràng, một cuốn sách giá trị, cần thiết nhưng không còn in ấn, không còn tái bản và chúng ta chỉ có thể tìm thấy nó thông qua nguồn sách cũ. Do đó, sách cũ cần được trân trọng, nâng niu. Phải chăng, văn hóa đọc cũng dần từ đây được định hướng và nâng tầm hơn giữa một biển sách hỗn độn.

Tôi vẫn còn nhớ, phiên chợ sách cũ lần thứ I tổ chức vào cuối năm 2016 đã thu hút được sự quan tâm của đông đảo người dân Hà Nội. Nhiều độc giả đã chia sẻ rằng: Các phiên chợ như thế này sẽ giúp cho nhiều độc giả có thêm cơ hội tìm kiếm cho mình những đầu sách hay, sách quý từ lâu đã vắng bóng trên thị trường. Đôi khi, việc đi tìm sách cũ được ví như công cuộc "tìm mua hoài niệm", "đi tìm ký ức"... giúp độc giả được trở về với kỷ niệm xưa. Rồi vừa qua, Hội các nhà sách cũ Hà Nội phối hợp với Trường Đại học Văn hóa tổ chức Phiên chợ sách cũ lần thứ 2, một lần nữa mang đến cho độc giả nhiều ấn phẩm xưa quý hiếm, đa dạng về hình thức chủng loại, giá rẻ, phù hợp nhiều đối tượng như sinh viên, học sinh, người về hưu...

Chao ôi, viết đến đây tôi lại chợt nhớ cái không gian quen thuộc của những cửa hàng sách cũ, lại thèm được nghe tiếng mọt nhấm từng trang sách… Tin rằng, nay mai thôi tôi sẽ gặp lại những người quen mặt nhưng không biết tên trong những cửa hàng sách cũ hay tiệm café sách cũ của các bạn trẻ năng động. Để giá trị của sách nói chung luôn bền vững với thời gian.

DUY MINH